Merkwaardige beschouwing aangaande de be-
teekenis van JEZUS' dood .

A. SCHOLTE.

Het verband tusschen de Israëlitische en de
Christelijke zedeleer.

457

93

498

55

VERSCHIJNSELEN DES TIJDS.

I. Het parlementaire stelsel en zijn toekomst. De scheidingswet in Frankrijk en de Protestantsche gemeenten. Dr. A. KUIJPER en Ds. LACHERET. Een pleidooi voor de zending door Dr. E. B. KIELSTRA.

Twee
Protestanten in de 2e Kamer. Rome's
noodkreet tegen het eigen nadenken, door
W. F. K. KLINKENBERG.

62

II.

Op Theologisch gebied: BALJON'S commen-
taar op de brieven van PAULUS aan de
Thessalonikers, Efeziers, Kolossers en aan
FILEMON. LANGERAAD'S 3de aflevering
van het Protestantsche Vaderland. Het

VIIIste en laatste deel van P. J. BLOK'S
Geschiedenis van het Nederlandsche volk.
G. VAN ELRING: De Psalmen.

-

Pro

en Contra. De doodstraf. Dr. F. J. Foк-
KEMA. De godsdienstig-wijsgeerige beginselen
van Mr. G. GROEN VAN PRINSTERER
Op maatschappelijk gebied: HELENA
STÖCKER'S gedachten over het huwelijk,
door W. MALLINCKRODT.

III. Hegelianisme op theologisch gebied. - Dr.
G. A. VAN DEN BERGH VAN EYSINGA'S
Rust een weinig".
HARTOG en zijn streven.

39

Bladz.

198

Dr. A. H. DE

Een geschrift

over Prof. BOLLAND'S „Evangelische JOZUA."
Drie brochures van de reeks,, Levens-
vragen." -,,De moderne richting" door Prof.
CANNEGIETER. - ,,JEZUS" door Prof Bous.
SET. De Zoon des menschen" door Dr.

H. H. MEULENBELT, door M. BEVERSLUIS 332 IV. De strijd tegen het gedruisch. Stillen in

V.

den lande. - Moderne JEZUS gedichten.
POTGIETER'S eeuwfeest. - Dr. E. LAURIL-
LARD, door W. I LEENDertz

De Historische JEZUS in ons geloofsleven.
Onjuiste exegese. Uit BEYSCHLAGS' leven.--

VI.

De

EDOUARD ROD over het huwelijk.
Roman van Mevrouw COLETTE YVER.
Abnormaal zedelijk besef: J. I. DE HAAN,
L. COUPERUS (F. HARRISSON), professor
BOLLAND. Italiaansche modernisten,
TIJBRELL; het oordeel van FRANCIS CHARMES;
WAHRMUND te Innsbrück. - Het Boeddhis-
me volgens FALKE en DILGER. - De
pan-Islamitische beweging; de secte der
Senoussi's; het oordeel van ZWEMER; de
wederinvoering der constitutie in Turkije.
- In memoriam prof. Orro Pfleiderer,
door W. F. K. KLINKENBERG.

--

Bladz.

599

AANTEEKENINGEN TER TOELICHTING VAN

DEN STRIJD OVER DE PRÆDESTINA-
TIE IN HET GEREFORMEERD

PROTESTANTISME.

I

Nominalistische opvatting van de Opperheerschappij van God.

Aan CAROLUS NIËLLIUS, Waalsch predikant te Utrecht, maar na het veroordeelend vonnis dat de Remonstranten trof, met vele anderen uit de Republiek der Vereenigde Nederlanden verbannen, danken wij om. een belangwekkend verhaal van zijne lotgevallen. te Waalwijk. In deze plaats waren in Juli 1619 meer dan dertig predikanten bijeen, die velerlei hadden te overleggen en vast te stellen in het belang van hunne zaak. Bij JAN VAN LEEFDAAL, heer der Vrijheid van Waalwijk, stonden zij in groote gunst, misschien ook wel, zooals GERARD BRANDT meent, om de nering en welvaart, die door het verblijf der ballingen en den toevloed van menschen, die hen bezochten, in het dorp ontstonden. Door hem werden de Remonstranten geraden den Bisschop van 's Hertogenbosch, die zich naar Waalwijk had begeven om het Bagijnerklooster NIEUWE SERIE XIX.

1

aldaar te visiteeren, aan te spreken, dat zij vrijelijk er mochten vertoeven. Zoo werden dan EPISCOPIUS en NIËLLIUS afgevaardigd, en kwamen zij in aanraking met den Bisschop. Deze ontving hen minzaam en drong er zelfs op aan, dat drie of vier uit hun gezelschap met hem in het klooster het middagmaal zouden komen houden. De Remonstranten aarzelden aan deze hoffelijke uitnoodiging te voldoen om de niet. alleen mogelijke, maar vrij zekere misduiding hiervan. door de partijen in Holland. Maar bij het aandringen van den Bisschop stapten ze over hunne bezwaren heen, en togen EPISCOPIUS en NIËLLIUS naar het

klooster ten maaltijd.

Zij vonden hier nevens den Bisschop nog den Heer van Waalwijk, twee Jezuïeten, twee Dominicanen, een Licentiaat Kanunnik en den Pater van de Bagijnen. Door den hoogeerwaarden gastheer werden ze als broeders verwelkomd, die wel van hem en de zijnen verschilden in vele punten van de religie, maar toch door één CHRISTUS hunne zaligheid zochten. Voorts betuigde hij zijn medegevoel met hunne verdrukking en sprak zijne verbazing uit, dat de Staten de verkeerde politiek volgden van ALVA, die door zijn harde plakkaten en strenge vervolging juist de katholieke godsdienst en zaken het meest benadeeld had.

Aan tafel kwam ook de Dordtsche procedure ter sprake. De Bisschop zeide, „dat hun groot ongelijk was geschied. Dat zij leden om eene zaak, die zeer goed en licht te verstaan was. Dat het gevoelen, daar zij tegen waren, de Eere Gods schond en zijner algoede Majesteit, onder den schijn van genade ten aanzien van weinige uitverkorenen, de allerverfoeielijkste